سیستم هشدار خواب آلودگی راننده

خواب آلودگی راننده، کابوسی است که همواره بر روح و جان مسافران سایه انداخته است. متأسفانه این کابوس در جاده های کشورمان در اکثر موارد به واقعیت پیوسته و همواره شاهد از بین رفتن هموطنان عزیز در سطح جاده های کشور هستیم. ایران از لحاظ تلفات جاده ای رتبه نخست جهان را دارد و سالانه حدود ۳۰ هزار نفر از عزیزانمان در این حوادث، جان خود را از دست می‌دهند.

گفتنی است که این موضوع محدود به کشور ما نبوده و در سراسر جهان معضل تصادفات جاده ای وجود دارد. برطبق آخرین تحقیقات انجام شده توسط مرکز تحقیقات خواب Loughborough انگلیس، خستگی راننده یکی از عوامل اصلی تصادفات جاده ای منجر به مرگ و یا آسیب های جدی در انگلیس است.

طبق آخرین برآوردها، بیش تر تصادفات شدید و منجر به فوت جاده  ای در شب بوده است، یعنی هنگامی اتفاق افتاده است که رانندگان دچار خواب آلودگی بوده ‌اند. طبیعی است، وقتی راننده می‌خوابد، چشم  ها بسته می‌شود و در هنگام خطر و احتمال وقوع برخورد، او نمی‌تواند هیچ نوع کنترل یا واکنشی به منظور پیش گیری از برخورد انجام دهد. به همین دلیل شرکت  های بزرگ در سرتاسر جهان  همواره به دنبال ابداع سیستمی بوده اند که بتواند خواب آلودگی راننده را تشخیص بدهد و با هشدار به راننده، از وقوع تصادفات جلوگیری کند.

محققان جهت تشخیص حالت  های خواب آلودگی راننده، ابتدا الگوهای رفتاری راننده را مورد مطالعه قرار دادند. وقتی راننده در هوشیاری کامل به سر می‌برد، چشم  های او باز است و با تمرکز، رانندگی می‌کند. درحالی که در هنگام خواب آلودگی، به دلیل عدم هوشیاری، چشم  ها یا بسته می‌شوند یا حرکت ندارند و کنترل راننده روی فرمان بسیار پایین است.

از این  رو، حس گرهایی را مقابل صورت راننده تعبیه کرده  اند که دائما حرکت فرمان، چشم  ها، و سایر الگوهای رفتاری راننده را تحت نظر دارند. حال اگر تشخیص بدهند که نحوه رانندگی به  گونه  ای است که با حالت خواب آلودگی در حال انجام است، آلارمی پخش می‌شود و به راننده هشدار می  دهد که او در حال خواب رفتن است.

امروزه برای تشخیص خواب آلودگی یا خستگی راننده روش هوشمندانه  تری پیشنهاد شده است. این روش  برای اولین  بار از سوی شرکت ولوو ارائه شده است. شرکت ولوو یکی از شرکت های پیش تاز در زمینه تجهیزات ایمنی خودرو به  شمار می‌آید. دکتر ولفگانگ بیرک، مدیر پروژه طراحی سیستم هشدار خواب آلودگی راننده، اظهار کرده است: ما به جای کنترل حرکت فرمان و چشم  های راننده، نحوه حرکت خودرو در جاده را کنترل می‌کنیم، زیرا با این روش، احتمال وقوع خطا در رانندگی به  طور دقیق تری مشخص می‌شود و سیستم زمان بیشتری دارد تا شرایط را بسنجد و تا قبل از این که دیر شود، خواب آلودگی راننده را هشدار دهد.

در روشی که ما به دنبال آن هستیم، رفتار راننده کنترل نمی ‌شود، چون رفتار رانندگان مختلف با هم فرق می‌کند. بنابراین بهتر است به جای الگوهای رفتاری رانندگان، عملکرد یا تأثیر الگوهای رفتاری رانندگان بر نحوه رانندگی کنترل شود. با این روش، احتمال هشدار های غلط نیز کاهش می‌یابد. گفتنی است، این سیستم هم چنین  در مواقعی که راننده به دلایل دیگری جز خواب آلودگی، در حال از دست دادن تمرکز خود است، هشدار می‌دهد. به  طور مثال، در مواقعی که راننده بیش از حد بر روی نویگیشن یا سیستم صوتی تمرکز کرده است.

سیستم هشدار خواب آلودگی اغلب شامل یک دوربین، تعدادی حس گر، و چندین پردازشگر است. دوربین در پشت آینه جلو نصب شده است و دائماً فاصله بین خودرو و علامت  های سطح جاده را اندازه می‌گیرد. حس گرها نیز الگوی حرکت خودرو را ثبت می‌کنند و اطلاعات در پردازشگرها ذخیره می‌شود. پس از ذخیره  سازی اطلاعات، احتمال خطر محاسبه می‌شود. درصورتی که احتمال خطر بالا باشد، سیستم با استفاده از هشدار های صوتی، راننده را هشیار می‌کند.

گفتنی است، در طول سفرهای طولانی، الگوهای رانندگی توسط سیستم ثبت می‌شود. سیستم این امکان را دارد تا از روی الگوهای رفتاری راننده، ثبات رانندگی او را از یک تا پنج ستاره رتبه بندی کند. اگر رانندگی راننده، با ثبات و پایدار باشد، پنج ستاره روشن می‌شود و با کاهش ثبات در رانندگی، از تعداد این ستاره ها کم می‌شود.